İsmet Zeki Eyuboğlu

İsmet Zeki Eyuboğlu


https://yadi.sk/d/zf9WxX15pxfqJ 



Divan şiirinin elimizde bulunan ilk örnekleri, genellikle, inançları
k􀳽nu edinen, kutsal kitaplardaki öyküleri işleyen, İslam dininin g etirdiQi
inanç verilerinden kaynaklanan yaratmalardır. Bunlarda şiir dili son biçimi
almış, divan şiirinde bilinen türlerin çatısı kurulmuş sayılmaz. B u ilk
örnekler içten gelen, d uygulu, pek derinlere inmeyen, bir olay, bir inanç
varlı§ı karşısında beliren içten taşışları dilegetiren ürünlerdir. B u ürünler,
şiirin yapısı, özü bakım ı ndan pek başarılı, üstün nitelikli sayıl masa bile,
gelece§in şiirine yön verme konusunda önemlidir. Bunları anmadan, kısa
da olsa, birkaç örnek vermeden do§rudan doQruya XIV., XV. yy.lara
geçmek do§ru de§ildir. Önemli olan, bir çaQın şiirindeki en başarılı örnekleri
aramak, bu düşünceyle istenen örneQi buluncaya de§in ça§ların
içinde dolaşmak deQil, ça{lı n oluşturduQu, biçimlendirdiQi şiiri vermek,
geleceQin şiirini onunla karşılaştırarak anlamaya çalışmaktır. Şiir
başarılı da olsa, başarısız da olsa bir i nsan ürünüdür, insan ı n bir yanını
verir, düşünce aşamasını, yaratıcı g ücünün oda{lını gösterir.

Cevr-ü cefa: acı çektirme ve üzme. Cevr-ü cefa sözcüklerinin anlamları
birbirine yakındır. Birini üzme, incitici nitelikte baskı altına alma,
üzme, incitme, sıkıntıya sokma bg. değişik anlamlarda söylenir. Bu dizede
"cevr-ü ceta"yı "incitme-üzme• anlamında yorumladık, okuyucu kendi
beğencine göre öteki anlamlardan birini seçebilir. Divan şiirinin en
yaygın kavramları arasında bulunan "cevr-ü cefa" birleşiğinin kesin, değişmez
bir anlamı yoktur.
Mihr-ü vefa: sevgi ve yakınlık, birine karşı sevgi ve yakınlık gösterme.
Mihr sözcüğü "güneş" "aydınlık", "parlaklık" anlamlarını içerdiği
gibi "sevgi" karşılığı da söylenir. "Vera• sözcüğü ise "ba!'.ılılık", "sözünde
durma", "yakınlık gösterme", "ilgilenme" bg. anlamları içerir. Beni ağlan:
beni ağlayın, bana acıyın. XV.yy. Anadolu Türkçesinin bir söyleyiş özelli-
1'.ıidir bu.