Roman mı , film mi?

Herhangi bir kitaptan uyarlama her film yayına girdiğinde “Kitap mı iyidir film mi?” tartışması tekrar alevlenir. Bu soruya tabii ki genel bir cevap vermek mümkün değil. Bu sorunun cevabı   yazarın,yönetmenin, oyuncuların ve senaryonun özelliklerine göre değişebilmekte. Ancak burada pek çok kişinin değinmekten kaçındığı bir konu vardır ki o da kitabın türünün film üzerindeki etkisi.

Ahmet Ümit tarzı polisiyeler film olarak kaliteli bir yönetmen imzası ile ayrı bir değer kazanabiliyor.

Kavim adlı romanı Sinan Çetin filme çektiğinde ayrı bir tadı  olur.

Polisiye romanları, film ya da diziye uyarlaması en rahat yapılabilecek romanlardandır. Burada oyuncuya ve yönetmene gerekli duyguyu yansıtmak için daha az yük düşmektedir çünkü zaten iyi yazılmış bir romanda güzel bir gerilim ve sonuç için gerekli her türlü element bulunmaktadır. Aşk romanlarının uyarlamaları da polisiyeler kadar kolaydır. Kitapta kişilerin birbirlerine olan duyguları ayrıntılı bir şekilde tanımlanmakta ve dolayısıyla oyuncu ve yönetmene sadece bunu okuduktan sonra hayata geçirmek kalmaktadır.

Gerilim romanları ve bol betimleme içeren romanların filme uyarlanması daha zordur. Çünkü bir okuyucu kitabın içinde kaybolmak için ilgi çekici olaylar dizisine ihtiyaç duymaz. Zaten kendi hayal gücünde bir dünya yaratmaktadır. Ancak filmlerde oyuncular ve yönetmen, izleyiciye onun hayal gücündekine en yakın olan şeyi sunmaya çalışmaktadır. Ayrıca izleyicinin ilgisini canlı tutabilmek için daha çok heyecanlı olaylar dizisine veya birkaç yüksek dozda heyecan içeren öğeye sürekli olarak yer vermek gerekmektedir. Sadece bu şekilde kitapta yansıtılan gerilim aynen seyirciye aynı duygularla aktarılabilir.

Bence film veya dizi uyarlaması en zor fantastik ve bilim kurgu romanlarında gerçekleşmektedir. Bu tip romanlarda baştan yeni bir dünya yaratıldığından aslında bolca betimleme vardır. Bu nedenle uyarlamanın daha kolay yapılabileceği düşünülebilir. Ancak burada zorlaştırıcı nokta; kitapta yaratılan dünya tamamen yeni olduğu için her okuyucu aklında aynı şekilde tanımlanmış olan dünyayı farklı şekilde canlandırmaktadır. Oyuncular ve yönetmen, kitabı okumuş olan belki milyonlarca kişinin birden hayal gücünü birleştiren ve hepsini tatmin edecek bir ürün ortaya sunmalıdır. Kitapta “mavi ateş püskürten küçük bir ejderha” dendiğinde bunu kimse aynı şekilde düşünmez ancak aynı kişiler aynı filmi izlemeye gidip farklı şekilde hayal ettikleri o ejderhayı gördüğünde “tam da düşündüğüm gibi” diyebilmelidirler. Bu türdeki zorluk bu nedenlerden kaynaklanmaktadır.