birsurukitap: Temmuz 2016

29 Temmuz 2016 Cuma

Quis custodiet ipsos custodes?

Quis custodiet ipsos custodes?, Latin ozan Juvenal'ın literal olarak

"Gözetleyenleri kim gözetleyecek" çevrilebilecek "koruyuculardan kim koruyacak"

manasına gelen dizesi. Sürüyü koruyan çobanın nasıl denetleneceği problemi hakkındadır.

Art arda konularak birbirini destekleyen iki ayaklı sandalyeler paradoksu gibi ilanihaye

devam edecek bir durumu anlatmaktadır. Türkçedeki "Et kokarsa tuzlarsın ya tuz kokarsa"

deyişinin muadilidir. Hükümetlerin veya orduların bozulduğunda korumak veya kollamakla

yükümlü olduğu halka bunun tam tersini yapması durumlarında kullanılır. İngilizce

karşılığı olarak "Who will guard the guardians?" ve "who watches the watchmen?"

kullanılmaktadır.

Dan Brown ‘ın popüler romanı Digital Fortress ‘in ana konusu da bu cümle etrafında geçer.

Amerika’nın en üst istihbarat, izleme ve dinleme kuruluşu NSA çalışanlarının yaptıkları işi

etik olarak sorgulamaları esnasında aykırı bir kriptoloji uzmanı bu ifadeye atıf yapar.

“Başkalarının hayatı” –the lives of others- filmindede görevi insanları gizlice dinlemek olan

bir doğu Alman gizli ajanının iç muhasebesi anlatılmaktadır.

iuvenalis 'in söz konusu yergiler 'inde ( saturae ) (satires) geçer. Kendisinden sonra Eflatun

(platon) taradından daha geniş manada yorumlanmıştır. Eserde şu şekilde geçer.

"..

et quis tunc hominum contemptor numinis, aut quis

simpuuium ridere numae nigrumque catinum

et vaticano fragiles de monte patellas

ausus erat? sed nunc ad quas non clodius aras?

[audio quid ueteres olim moneatis amici,

'pone seram, cohibe.' sed quis custodiet ipsos

custodes? cauta est et ab illis incipit uxor.] "

yani türkçesiyle;

".. kim numa 'nın toprak kasesine, kara çanağına

ya da vaticanus balçığından yapılan, kırılır minik tabaklara gülmeye kalkışmıştı?

ama şimdi hangi sunakta bir clodius yok ki?

[vaktiyle eski bir dostumun öğüdü şimdi kulaklarımda çınlıyor.

'sürgüyü çek, hapset.' peki, gözcülerin kendisini kim gözleyecek?] "

' "sürgüsünü çek, karını odaya hapset."

peki kim gözleyecek gözcüleri,

fingirdek kızın entrikalarını şimdi,

böylesine bir ücretle örtbas eden gözcüleri?

ortalığa dökülen suç üzerine konuşulmaz:

feleğin çemberinden geçmiş bu adam etrafı gözler,

senin karınsa önce onlardan işe başlar.. '

görüldüğü gibi aslında, Juvenalis parçada verdiği parantez içi ifadede ediyor bu kelamı.

Juvenalis 'in bu mühim metnini türkçeye Çiğdem Dürüşken hocamız çevirdi.

Günümüzde şu versiyonları da vardır.

-Polise kim polislik yapacak?

-Bekçinin bekçisi kim olacak

- sorgucuları kim sorgulayacak?

- yöneticileri kim yönetecek?

- kurtarıcılardan kim kurtaracak?

- telefonlarımızı dinleyenleri kim dinleyecek?

- gözetleyenleri kim gözetleyecek?

-özgürlükleri sınırlama yetkisine sahip olanların özgürlükleri sınırlama özgürlüklerini kim sınırlayacak?

- yasalara uygunluğumuzu denetleyenlerin yasalara uygunluğunu kim denetleyecek?

26 Temmuz 2016 Salı

Havva'nın Üç Kızı Elif Şafak - tanıtım

Havva'nın Üç Kızı Elif Şafak - tanıtım

Evet buda önce ingilizce yazılıp sonra tercüme edilmiş !

https://yadi.sk/i/yu2JmzWgvNq3y

“Havva’nın Üç Kızı” 2016 yılında Doğan Kitap’tan çıkan 424 sayfalık bir kitap. “Havva’nın Üç Kızı”nın yazarı Türk Edebiyatının usta yazarlarından Elif Şafak. İlk romanını 1997’de yayımlayan Elif Şafak o günden beri Türk Edebiyatının en çok okunan kadın yazarlarındandır. Elif Şafak’ın uzun zamandan beri beklenen “Havva’nın Üç Kızı” adlı romanı 2016 yılının yaz aylarında yayımlandı. Elif Şafak “Havva’nın Üç Kızı” romanında Şirin, Mona ve Peri’yi ve aşıkları olan Münkir, Mümin ve Mütereddit’yi anlatıyor. Şirin, Mona ve Peri birbirine hiç benzemeyen üç kadın hatta kızkardeş ama kader onları biraraya getiriyor. Elif Şafak’ın kendine has üslubuyla kaleme alınan “Havva’nın Üç Kızı” inanca, inançsızlığa, arayışa, farklı kadınlara ve aşka dair kurduğu olay örgüsüyle baştan sona yüksek bir tempoyla ve merakla okuyorsunuz.

"İstanbul, 1990’lar

Umut un hapse girmesi, Nalbantoğlu ailesinde karanlığa tutulan bir fener etkisi yarattı; hem kendilerinden hem etraftan sakladıkları tüm zaaf ve kusurları ortaya çıkardı. Hayatlarının orta yerinde devasa bir boşluk açılmıştı. Bu boşluğu her biri başka türlü doldurmaya çalıştı. Mensur daha fazla içmeye başladı; öyle pat diye artırmadı miktarım, damla damla. Şarkılar türküler ya da siyasi tartışmalar eşliğinde arkadaşlarıyla birkaç duble yuvarlayan o çakırkeyif adam gitmişti. Ekseriya masada tek başına olmak istiyordu. Demlenirken tek yoldaşı sessizlikti artık. Öylesine derin ve içtendi ki üzüntüsü, dokunmaya bile kıyamıyordu Peri babasına. Bilemiyordu ki ne yapsın onu neşelendirmek için.

Mensubun bedeni dayanabildiği kadar dayandı bu tempoya, dışa vurmadı yıpranmışlığını; soluk semada beliren hilaller gibi gözlerinin altına çöken yarım daireler hariç. Derken; teklemeye başladı sağlığı. Sabahlan ter içinde ve her yeri ağrıyarak, sanki uykusunda taş taşımış gibi yorgun kalkmaya başladı yataktan. Bazen kafası karışıyor, sözlerini unutuyordu. Ya herkesten uzak durup sessizliğe gömülerek bedenini işgal eden titremeleri saklamaya çalışıyor ya da haddinden fazla konuşarak sözcükleri savunma aracı olarak kullanıyordu. Artık çalışacak halde olmadığı anlaşılınca bağlı bulunduğu işyeri onu erkenden emekliye ayırdı. Böylece evde daha çok zaman geçirir oldu. Bu değişiklik, karısıyla küçük oğlu…"

21 Temmuz 2016 Perşembe

Jül Sezar Galya Savaşları

Bütün Gallia üç bölüme ayrılmıştır. Bunlardan birinde Belgalar, diğerinde

Aquitanlar, üçüncüsünde ise kendi dillerinde Keltler, bizim dilimizde

ise Galler diye anılan bir millet oturur. Bütün bu milletler dilleri, töreleri

ve yasaları bakımından birbirinden farklıdırlar. Galler'i Aquitanlar'dan

Garumna (Garonne) nehri, Belgalar'dan ise Matrona (Mame) ile Sequana

(Scine) ayırır. Bunların hepsinin içinde en cesurları Belgalardır. Çünkü,

eyaletin kültür ve uygarlığından pek uzakta kalmış oldukları gibi ruhları

kadınlaştırıcı eşya ithal eden tacirler tarafından da daha az ziyaret edilirler.

Aynı zamanda, Rhein (Ren)' in öbür tarafında oturan Germanlar'a çok

yakındırlar ve onlarla devamlı olarak savaşırlar. Aynı nedenden ötürü,

Helvetler de yiğitlikte diğer Galler'den üstündürler. Çünkü hemen her

gün Germanlar'la mücadele ederler, ya onları Gal topraklarından atmaya

uğraşırlar ya da kendileri onların topraklarında savaşa girerler.

Memleketin Galler tarafından işgal edildiğini söylediğimiz kısmı Rhone nehrinden

başlar, Garumna nehri, okyanus ve Belgalar'ın arazisiyle çevrilmiştir.

Bundan başka, Sequanlar ve Helvetler tarafından, Rhein nehrine ulaşır;

yönü kuzeye doğrudur. Belgalar'ın arazisi Gallia'nın kenarında başlayarak

Rhein nehrinin aşağı kısmına erişir, yönü kuzeye ve doğuya doğru dur. Aquitania, Garumna nehrinden başlayarak Pirene dağlarına ve Okyanusun

İspanya'ya yakın kısmına erişir; yönü, batı ile kuzey arasındadır.

Helvetler içinde en soylu ve en zengin adam Orgetorix'ti . Marcus Mesaalla

ile Marcus Piso'nun konsüllükleri zamanında, krallığa karşı duyduğu

hırs onu soylular arasında bir fesat hazırlamaya yöneltti. Kabile halkını

bütün kuvvetleriyle ülkelerinden çıkmaya ikna etti: "Mademki" dedi,

"kahramanlıkta herkesten üstünüz, bizim için bütün Gallia'yı zaptetmek

işten bile değildir." Halk buna pek kolayca kandı. Çünkü Helvetler arazilerinin

özellikleri dolayısıyla pek dar bir yerde mahpus kalmışlardır. Çünkü

bir yanda son derece geniş ve derin olan ve Helvetia'yı Germenia'dan

ayıran Rhein nehri, öte yanda son derece yüksek ve Sequanlar'la Helvetler

arasında bulunan Jura silsilesi; üçüncü yanda ise Leman gölü ve Eyaletimizi

Helvetler' den ayıran Rhone nehri vardır. Bu nedenlerden ötürü

pek geniş bir sahada dolaşamıyorlar, komşularına karşı da kolayca savaşa

girişemiyorlardı. Savaşa hasret çeken bu adamlar bu yüzden pek tedirgindiler.

Aynı zamanda nüfuslarının çokluğundan, savaşta ve yiğitlikte ünlerine

oranla, uzunluğuna 240 mil, genişliğine ise 1 80 mil kadar olan arazilerinin

kendileri çok küçük olduğunu düşünüyorlardı.

Bu düşünceye kapılarak ve Orgetorix' in de etkisi altında kalarak göç için

gerekli şeyleri hazırlamaya, mümkün olduğu kadar fazla yük hayvanı ve

araba satın almaya, yolculukları sırasında yetecek miktarda zahireye malik

olmak için ellerinden geldiği kadar fazla tohum ekmeye, en yakın

komşularıyla barış ve dostluk kurmaya karar verdiler.

Bu işleri başarmak için iki yılın yeteceğini düşünerek üçüncü yılda yola

çıkmaya karar verdiler. Bu işleri yürütmek için Orgetorix seçildi ve

kabilelere elçilik işini de üzerine aldı. Seyahati sırasında Sequan kabilesinden

Catamandaloedes' in oğlu Casticcus'u kandırdı. Bu adamın babası

senelerce Sequanlar'a krallık etmiş, kendine Roma senatosu tarafından

"Roma halkının dostu" unvanı verilmişti. Orgetorix bu adamı evvelce babasına

ait bulunan krallığı ele geçirmeye teşvik etti. O zamanda Aedu kabilesinin

reisi olan ve halkça sevilen Diviciacus'un erkek kardeşi Dunmorix'i

de aynı şeye teşvik ederek kızını ona nikahladı. Bu teşebbüsün

kolayca gerçekleşeceğini, çünkü kendisinin de, bütün Gallia'nın şüphesiz

en kuvvetli kabilesi olan Helvetler'in reisliğini elde etmek üzere olduğunu

söylüyordu. Onlara kendi malzeme ve ordusu ile birer krallık kazandırmaya

söz veriyordu. Onlar da, bu sözlere kanarak karşılıklı yükümlülüklere

giriştiler ve ant içtiler. Krallıkları ele geçirdikten sonra en kuvvetli ve en cesur üç kabilenin yardımıyla bütün Gallia'yı zaptedeceklerini umuyorlardı.

Bu plan casuslar tarafından Helvetler'e haber verildi. Adetleri üzere Orgetorix'

i zincirler içinde yargılanmaya zorladılar. Mahkum edilirse diri

diri ateşte yakılması gerekiyordu. Muhakemesi için tespit edilen günde

Orgetorix her taraftaki on bine varan bütün adamlarını, aynı zamanda sayısı

pek çok olan hizmetkarlarını ve borçlularını topladı. Onların sayesinde

yargılanmaktan kurtuldu. Buna kızan kabile halkı haklarını silah kuvvetiyle

elde etmeye kalkıştı. Yüksek görevliler köylerden birçok adamı

topluyorlardı. Bu sırada Orgetorix öldü. Helvetler'in de sandığı gibi kendi

kendini öldürmüş olmasından şüphe edilebilir.

Caesar, Helvetler' in, Sequanlar ve Aedular'a ait topraklardan Santonların

memleketine geçmek niyetinde olduklarını öğrendi. Santonlar, eyalette

küçük bir beylik olan Tolosatlar'ın ülkesinden pek uzak değildir. Bu

durum gerçekleşirse, Caesar, eyaletin büyük bir tehlikede kalacağını anlıyordu;

çünkü Roma milletinin düşmanı olan savaşçı bir kabile, savunulması

imkansız ve son derece verimli bir bölgede komşusu olacaktı. Bu

nedenle, Tuğgeneral Titus Labienus'u yaptırdığı tahkimata komutan tayin

etti. Kendi ise cebri yürüyüşlerle İtalya'ya hareket etti. Orada iki lejiyon

topladı ve Aquilleia civarında kışlayan üç lej iyonu kışlaklarından çıkardı .

Bu beş lejiyonla en kısa yoldan Alpler' i geçerek Uzak Gallia'ya erişti. O

bölgede Ceutonlar, Graioceller, Caturigler yüksek noktalar tutarak ordusunun

yürüyüşüne engel olmaya çalıştılar. Caesar birçok savaşlarda bunları

püskürttükten sonra yedinci günde Yakın Gallia'nın son durak yeri

olan Ocellum'dan Uzak Gallia'da Vocontiler'in ülkesine ulaştı. Oradan

ordusunu Allobroglar'ın topraklarına, oradan da Segusiavlar'ın ülkesine

yöneltti. Segusiavlar Rhöne nehrini geçtikten sonra eyaletin dışındaki ilk

kabiledir.